Financiering van de opleiding

Sinds 2013 worden de opleidingen tot medisch specialist via een ‘beschikbaarheidbijdrage’ bekostigd. Tot die tijd gebeurde dat via het ‘Opleidingsfonds’. In onze brochure lees je precies hoe het werkt.

Download hier de brochure

Brochure financiering van de opleiding tot medisch specialist

Compensatie

De beschikbaarheidbijdrage is een compensatie voor de tijd en kosten die zorgaanbieders in het opleiden investeren. Als de beschikbaarheidbijdrage niet zou bestaan, zouden de opleidingsziekenhuizen deze kosten moeten terugverdienen via de tarieven die ze voor hun zorg vragen. Hun tarieven zouden dan hoger zijn dan die van vergelijkbare aanbieders die niet opleiden. Dit kan marktverstorend werken. Het kan er bovendien toe leiden dat er te weinig mensen worden opgeleid. Met de bekostiging van de opleidingen via een beschikbaarheidbijdrage wordt die marktverstoring voorkomen.

Verantwoordelijkheid

Met het aannemen van een beschikbaarheidbijdrage nemen instellingen of medisch-specialistische bedrijven de verantwoordelijkheid om de best mogelijke medisch specialist van de toekomst op te leiden. Ze mogen de subsidie niet gebruiken voor productiedoeleinden. Deze is bedoeld voor de opleiding tot medisch specialist.

Wie doet wat?

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) is verantwoordelijk voor het toekennen van de beschikbaarheidbijdrage aan opleidingsinstellingen. Dit gebeurt op grond van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg). De basis voor deze toekenning wordt gevormd door het verdeelplan van het ministerie van VWS, die op zijn beurt weer voortkomt uit het overleg van de Stichting BOLS. Stichting BOLS bestaat uit de Federatie Medisch Specialisten, Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) en Nederlandse Federatie van universitair medische centra (NFU). Ook stelt de minister jaarlijks de hoogte van de vergoeding per opleidingsplaats en het aantal opleidingsplaatsen vast.

Waar blijft het geld?

Een veelgehoorde klacht van zowel opleiders als aios is dat het niet duidelijk is waar de beschikbaarheidbijdrage precies naartoe gaat. Het verschilt per ziekenhuis hoe de transparantie over deze geldstroom is. In 2019 is het onderzoek naar de kostprijzen in de ggz afgerond. Dit heeft geleid tot een hogere beschikbaarheidbijdrage. Daarna is een kostprijsonderzoek gestart door de NZa rondom de medisch-specialistische vervolgopleidingen. De Jonge Specialist is hierbij betrokken. In april 2025 zijn de resultaten van dit onderzoek gepubliceerd. Lees hier meer over de resultaten en de reactie van De Jonge Specialist.

Visie De Jonge Specialist op opleidingsfinanciering

De Jonge Specialist pleit voor transparantie over de budgetten voor aios. Want ondanks dat de beschikbaarheidbijdragen bedoeld zijn om de kwaliteit van de opleiding te waarborgen, ontbreekt vaak transparantie over de besteding ervan. Dit kan leiden tot inefficiënt gebruik en onduidelijkheid bij aios en opleiders over de beschikbare middelen. Als oplossing zien wij graag dat opleiders en aios samen een opleidingsbegroting opstellen, met hulp van de financiële afdelingen van ziekenhuizen. Het opstellen van een begroting kan de kwaliteit van de opleiding verbeteren, betere organisatie en ondersteuning van de opleiding faciliteren en helpen bij de individualisering van de opleiding. Door samen na te denken over de benodigdheden van de opleiding kunnen gerichte keuzes gemaakt worden om de kwaliteit te verbeteren.

Meer weten over opleidingsbegrotingen?

Lees hier onze complete visie over opleidingsbegrotingen.

Veelgestelde vragen en antwoorden over de beschikbaarheidbijdrage:

Wat is de beschikbaarheidbijdrage?

De beschikbaarheidbijdrage is een financiële bijdrage die ziekenhuizen ontvangen voor het opleiden van aios tot medisch specialist. In opdracht van het ministerie van VWS keert de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) de bijdrage uit aan de instelling waar de aios in dienst is. Deze bijdrage is bedoeld om de kosten te dekken die ziekenhuizen maken voor het opleiden van aios, zoals salarissen, faciliteiten en begeleiding. Het doel is om een stabiele en kwalitatieve opleidingsomgeving te bieden, die los staat van productieprikkels, zodat er voldoende goed opgeleide specialisten beschikbaar zijn voor de toekomstige zorg.

Waarom heeft de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) een onderzoek gedaan naar de kosten van de medische vervolgopleidingen?

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft vanaf 2018 een onderzoek gedaan naar de kosten van de medische vervolgopleidingen om inzicht te krijgen in de werkelijke kosten die ziekenhuizen maken voor het opleiden van artsen. De beschikbaarheidbijdrage is in 2006 vastgesteld, maar er is daarna nooit gekeken of de bijdrage overeenkomt met de daadwerkelijke kosten van een opleiding tot medisch specialist. Dit onderzoek is belangrijk om te bepalen of de beschikbaarheidbijdrage toereikend is, zodat ziekenhuizen met en zonder aios niet ten onrechte bevoordeeld of benadeeld worden. Door de kosten in kaart te brengen, kan de NZa ervoor zorgen dat de financiering van de opleidingen duurzaam en efficiënt is, en dat de middelen op de juiste plek terechtkomen.

Wat betekent het aanpassen van de beschikbaarheidbijdrage voor mij?

Het aanpassen van de beschikbaarheidbijdrage kan invloed hebben op de financiering van je opleiding. De NZa gebruikt jouw registratie in MijnRGS om de beschikbaarheidbijdrage uit te keren aan de instelling waar je werkt. Het onderzoek adviseert een lichte stijging van de bijdrage. Hiermee kunnen ziekenhuizen, opleiders en aios betere keuzes maken in het benutten en besteden van opleidingsgelden ten behoeve van optimalisering van de kwaliteit van de medische vervolgopleidingen.

Waarom is het belangrijk om een opleidingsbegroting op te stellen samen met mijn opleider?

Het opstellen van een opleidingsbegroting samen met je opleider is belangrijk om transparantie te creëren over de financiële middelen die beschikbaar zijn voor je opleiding. Hoewel het NZa-onderzoek duidelijk maakt wat de kosten van opleiden zijn, zijn de geldstromen binnen ziekenhuizen vaak nog onduidelijk. Een begroting helpt inzicht te krijgen in deze geldstromen. Hiermee kunnen aios en opleiders prioriteiten stellen en ervoor zorgen dat de beschikbare middelen efficiënt worden ingezet. Dit kan leiden tot een betere kwaliteit van de opleiding en meer mogelijkheden voor persoonlijke en professionele ontwikkeling. Het opstellen van een begroting is het startpunt van een open en constructief gesprek met je opleider over de inhoud en kwaliteit van je opleiding.